Jak wprowadzać mnożenie i dzielenie w klasach początkowych?
W klasach początkowych dzieci zaczynają poznawać pojęcia, które będą im towarzyszyć przez całą szkolną edukację. Jednym z takich tematów jest mnożenie i dzielenie. To nie tylko działania matematyczne, ale przede wszystkim sposób myślenia o grupowaniu, powtarzaniu i sprawdzaniu ile razy coś się mieści.
Warto wprowadzać te pojęcia powoli, poprzez konkret, zabawę i obserwację.
1. Zaczynamy od mnożenia – czyli „to samo kilka razy”
Najłatwiej pokazać dzieciom, że mnożenie to powtarzanie tej samej liczby. Nie od cyferek zaczynamy, ale od przedmiotów, ruchu i doświadczeń.
Pomysły:
Układanie patyczków w rządki: „Tu są 3 rządki po 4 patyczki. Ile patyczków razem?”
Rysowanie grup: „Narysuj 2 talerze, a na każdym 5 ciasteczek.”
Skakanie: „Zrób 3 serie po 2 skoki.”
Przykładowe zadania:
W każdym pudełku są 4 kredki. Pudełek jest 5. Ile jest kredek?
Gosia narysowała 3 kwiatki. Każdy kwiatek ma 6 płatków. Ile płatków narysowała?
Ułóż z klocków 2 wieże po 4 klocki i policz razem.
2. Wprowadzenie znaków i zapisów
Kiedy dzieci rozumieją już, co oznacza „po tyle samo”, wprowadzamy zapis:
3 razy po 4 to 3 x 4
3 × 4 = 12
Warto zostawić rysunki lub przedmioty jako wsparcie, aby dziecko widziało sens zapisu.
3. Wprowadzenie dzielenia – „podziel po równo”
Dzielenie zaczynamy od równomiernego rozdzielania. To działanie bliskie dzieciom, bo często dzielą coś między rodzeństwo czy kolegów.
Pomysły:
Rozdzielanie klocków: „Mamy 12 klocków i 3 dzieci. Ile klocków dostanie każde?”
Nakrywanie stołu: „Jest 12 ciasteczek i 4 talerzyki. Po ile ciasteczek na talerzyk?”
Zabawy z kartonikami: „Podziel te 10 karteczek tak, by w każdej grupie było po 2.”
Przykładowe zadania:
10 jabłek rozdzielono między 5 dzieci. Ile jabłek dostało każde?
Ada ma 12 koralików. Chce zrobić 3 bransoletki po tyle samo koralików. Ile koralików trafi na jedną bransoletkę?
Na stole leży 15 cukierków. Ile jest porcji po 3 cukierki?
4. Łączenie mnożenia i dzielenia
Kiedy uczniowie rozumieją już oba działania, warto pokazywać, że są ze sobą powiązane.
3 × 4 = 12
12 ÷ 3 = 4
12 ÷ 4 = 3
Można używać tych samych rysunków lub klocków, żeby pokazać różne sposoby patrzenia na jedną sytuację.
5. Dlaczego konkret jest najważniejszy?
W klasach 1–3 dzieci myślą głównie obrazami i działaniami. Dopiero potem przekształca się to w myślenie abstrakcyjne. Dlatego im więcej manipulacji, układania i rysowania, tym łatwiej im zrozumieć, po co w ogóle te działania matematyczne istnieją.
Podsumowanie:
Zaczynaj od realnych sytuacji i zabawy.
Wprowadzaj zapisy dopiero po zrozumieniu idei.
Dawaj dużo prostych, codziennych przykładów.
Łącz mnożenie i dzielenie, pokazując ich związek.
Dzięki temu dzieci uczą się nie tylko liczyć, ale też rozumieć matematykę.
Kilka moich propozycji na tablice interaktywne
Powstaje pakiet zadań "WPROWADZENIE DO MNOŻENIA I DZIELENIA"
